Biblioteka Główna Uniwersytetu w Siedlcach

Dane badawcze (Research Data)

Wszelkie dane, które zostały zebrane, zaobserwowane bądź stworzone podczas procesu badawczego, mającego na celu otrzymanie oryginalnych wyników naukowych (m.in dane liczbowe, dokumenty tekstowe, notatki, kwestionariusze, nagrania audio i wideo, fotografie, modele matematyczne, oprogramowanie, protokoły laboratoryjne, opisy metodologiczne, wszelkie opisy procedur, dzienniki laboratoryjne, notatki z eksperymentów, dane geograficzne lub przestrzenne, dokumenty archiwalne itp.) Każda dyscyplina nauki tworzy własne, specyficzne dla niej dane badawcze.

Otwarte Dane Badawcze (Open Research Data)

Dane udostępnione w taki sposób, aby każdy miał do nich nieograniczony dostęp oraz mógł je dowolnie wykorzystywać, modyfikować i upowszechniać (z poszanowaniem prawa). Dzięki temu badania mogą być powtarzane, lub weryfikowane. Materiały tego typu udostępniane są w otwartych repozytoriach danych badawczych.
Pewne zbiory nie mogą być ogólnodostępne, szczególnie te z zakresu danych osobowych lub bezpieczeństwa narodowego. Jednak informacja o ich istnieniu powinna być szeroko dostępna.
Ogólna zasada dotycząca udostępniania danych badawczych: Dane powinny być tak otwarte, jak to możliwe i na tyle zamknięte, na ile to jest konieczne.

Fair Data

To dane badawcze, które zostały opisane, przechowywane i publikowane zgodnie z międzynarodowym standardem. Zasady FAIR Data służą jako wytyczne dla umożliwienia ponownego wykorzystania danych naukowych w wyraźnie opisanych warunkach zarówno przez ludzi, jak i przez maszyny. Dane, które ze względu na ochronę prywatności nie mogą zostać opublikowane całkowicie, mogą spełniać wszystkie zasady FAIR.

Findable - możliwe do odnalezienia

zbiór danych opatrzony jest metadanymi, które umożliwiają odnalezienie go zarówno przez ludzi jak i programy komputerowe;
do zbioru przypisany jest unikalny identyfikator (np. DOI);
metadane są indeksowane w ogólnodostępnych bazach danych umożliwiających ich przeszukiwanie.

Accessible - dostępne

dostęp do zbioru danych, a przynajmniej do metadanych, możliwy jest bezpośrednio poprzez unikalny identyfikator i nie wymaga dodatkowego oprogramowania;
metadane są zawsze dostępne, nawet jeśli sam zbiór danych został już usunięty lub przeniesiony.

Interoperable - interoperacyjne

dane oraz metadane są dostarczone w formacie zapewniającym łatwy odczyt i przetwarzanie, zarówno przez ludzi jak i komputery;
zbiory danych i metadane je opisujące zawierają odnośniki do innych powiązanych z nimi zbiorów.

Reusable - możliwe do ponownego użycia

metadane zawierają liczne atrybuty dokładnie opisujące zbiór danych i ułatwiające użytkownikom określenie ich przydatności dla ich własnych badań;
zbiór danych zawiera licencję określającą jednoznacznie warunki ponownego ich wykorzystania i przetwarzania;
metadane wyraźnie określają autora oraz miejsce powstania danych;
metadane są skonstruowane według ogólnie przyjętych standardów specyficznych dla danej dyscypliny oraz rodzaju danych.

Zasady FAIR zostały stworzone i są rozwijane po to, aby dane były dostępne zarówno dla użytkowników jak i oprogramowania komputerowego przeszukującego bazy danych bez udziału człowieka. Więcej informacji: www.go-fair.org

Metadane (Metadata)

Najkrócej to informacje o danych. Powinny informować o: strukturze danych, ograniczeniach ich dotyczących (jeśli takie istnieją), o tym co dane oznaczają i w jaki sposób je cytować.

Typy metadanych:

metadane opisowe - dostarczają informacji niezbędnych do odszukania czy też identyfikacji zbioru danych m.in. tytuł, streszczenie, autor, słowa kluczowe.

metadane strukturalne - opisują relacje i zależności pomiędzy poszczególnymi zbiorami oraz elementami tych zbiorów w celu np. ułatwienia nawigacji.

metadane administracyjne - zawierają informacje pomocne w zarządzaniu danym zasobem - sposób i datę jego utworzenia, typ pliku i informacje dotyczące dostępu. Istnieje kilka podzbiorów danych administracyjnych. Metadane zarządzania prawami (dotyczą praw własności intelektualnej) oraz metadane konserwacji (zawierają informacje potrzebne do archiwizacji i utrzymania zasobu) są szczególnie ważne.